Dãy đất khu vực miền trung đầy nắng gió, quê hương của rất nhiều ngọn tháp Chăm mang trong mình vẻ đẹp huyền bí luôn là đề tài vô tận cho nhiều nhà nghiên cứu, khách du lịch và là nguồn xúc cảm thôi thúc bước chân của những ai đam mê tìm tòi, khai phá. Trải qua hàng thế kỷ, những ngọn tháp Chăm tồn tại như muốn thách thức thời khắc:
THÁNH ĐỊA MỸ SƠN, QUẢNG NAM
Thánh địa Mỹ Sơn là một quần thể kiến trúc đền tháp độc đáo của người Chăm nằm trong thung lũng bảo phủ bởi đồi núi thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Nơi đây từng là nơi tổ chức cúng tế của các vương triều Chăm Pa cũng như là lăng mộ của các vị vua. Mỗi vị vua, sau khi lên ngôi, đều đến Mỹ Sơn làm lễ thánh tẩy, dâng cúng lễ vật và xây dựng đền thờ. Với hơn 70 công trình kiến trúc được xây dựng từ thế kỷ 7 đến thế kỷ 13 hoàn toàn bằng gạch nung và đá sa thạch, mỗi cụm tháp đánh dấu một phong cách riêng dẫn chứng cho từng giai đoạn phát triển của lịch sử mỹ thuật Chăm Pa và Đông Nam Á. Chính những giá trị về mặt nghệ thuật, văn hóa tín ngưỡng, thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1999.
THÁP BÁNH ÍT, BÌNH ĐỊNH
Nằm trên ngọn đồi thôn Đại Lộc, tỉnh Bình Định, Tháp Bánh Ít tạo ấn tượng mạnh cho du khách bởi vẻ hùng vĩ, oai nghiêm. Mặc dù chỉ còn lại 4 công trình kiến trúc nhưng mỗi kiến trúc lại mang trong mình một sắc thái nghệ thuật khác nhau như dẫn du khách vào một thâm cung huyền ảo. Ngôi tháp chính hiện ra đường bệ uy nghi, các cột ốp, các đường gờ nhô ra dọc các mặt tường, vòm của các cửa giả hình mũi lao nhọn đồ sộ, tháp phía nam mái cong hình yên ngựa đầy thơ mộng, tòa tháp cổng đĩnh đạc trầm tư, tháp đông nam với những hình trang trí dưới dạng quả bầu lọ trên các tầng đem về cho du khách cảm giác rộn ràng, cởi mở. Du lịch khu vực miền trung đến thăm tháp Bánh Ít, du khách sẽ được thưởng ngoạn vẻ đẹp đa dạng và đa dạng.
THÁP BÀ PONAGAR, KHÁNH HÒA
Nếu có dịp du lịch Nha Trang, du khách đừng quên đến thăm tháp bà Ponagar nằm ở tả ngạn sông Cái để nghe kể về huyền thoại của Thiên Y Thánh Mẫu Ana – nữ thần dựng nên trái đất được người dân tôn kính và tận mắt chiêm ngưỡng khu di tích Tháp Bà Ponagar, một trong những quần thể kiến trúc thuộc nền văn hóa Chăm Pa có quy mô vào loại lớn nhất còn lại ở miền trung bộ nước ta.
Đi theo những bậc thang bằng đá dẫn lên tháp, du khách dễ dàng bắt gặp 4 hàng cột hình bát giác, đây là nhà tĩnh tâm (Mandapa), nơi dành cho khách hành hương nghỉ ngơi, chuẩn bị lễ vật trước khi làm lễ chính thức ở tầng trên. Tầng trên cùng là nơi các ngọn tháp toạ lạc. Những ngôi tháp được xây dựng theo kiểu Chăm, đặc biệt không nhìn thấy chất kết dính. Tháp cao khoảng 23 mét thờ tượng nữ thần tạc bằng đá hoa cương ngồi trên bệ đá uy nghiêm. Qua thời điểm, tổng thể và toàn diện cụm kiến trúc đã hư hòng nhiều nhưng vẫn thể hiện rõ nét nghệ thuật điêu khắc độc đáo với những trang trí hoa văn, phù điêu tuyệt đẹp.
THÁP PÔKLÔNG GARAI, NINH THUẬN
Cách trung tâm thành phố Phan Rang - Tháp Chàm 9 km về phía Tây Bắc, Tháp PôKlông Garai hiện lên như một vũ trụ thu nhỏ, mỗi tầng, mỗi mặt của tháp được chạm khắc trang trí bằng các hoạ tiết gốm, đá với đủ loại hình độc đáo…phản ánh giai đoạn phát triển nghệ thuật đạt đến đỉnh cao dưới thời vua Poklong Garai (vua Chế Mân) trị vì. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu mỹ thuật, khu tháp Hoà Lai được xây dựng vào cuối thế kỷ 13 đầu thế kỷ 14 này là một trong những cụm di tích Chăm cổ nhất và đẹp nhất hiện còn tồn tại.
Những ngọn tháp Chăm đã chiếm hữu đến độ chín muồi trong nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc xứng đáng trở thành những viên ngọc quý tỏa sáng trên vùng đất du lịch miền Trung VN.
Bảo Ngọc – Đất Việt Tour
